Παραδοσιακή αρχιτεκτονική των Βατίκων.

Ένα μεγάλο θέμα που για να αναλυθεί πλήρως θα πρέπει να ανατρέξουμε
στα βάθη της βατικιώτικης ιστορίας και προϊστορίας.

Δύσκολο το εγχείρημα αυτό, για αυτό θα περιοριστούμε στα στοιχεία της
πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας.
Σε κάθε περίπτωση βέβαια ο βατικιώτης όπως και κάθε άνθρωπος αλλού
αξιοποίησε με θαυμαστή τέχνη τα υλικά του περιβάλλοντος χώρου.

Κατά την βυζαντινή περίοδο παρατηρείται μία πληθυσμιακή συρρίκνωση των Βατίκων.
Πιθανόν αυτό να οφείλεται στο τσουνάμι που έπληξε την περιοχή το 1303 μ.χ, ενδεχομένως
και σε άλλες αιτίες (πειρατεία - επιδημίες).
Δείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής έχουμε στα εξωκκλήσια (βυζαντινούς ναούς της περιοχής)
όπου το κύριο οικοδομικό υλικό είναι ο ασβεστόλιθος.

Το ίδιο οικοδομικό υλικό συναντάμε και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, που λόγω
φόβου πειρατών αλλά και πηγαίων νερών η ζωή συγκεντρώνεται στα ορεινά χωριά (Φαρακλό, Μεσοχώρι,
Καστανιές, Βελανίδια κ.λ.π).

[img][/img]

Ενδιαφέρον θέμα.

Ελπίζουμε να έχει και συνέχεια.

Από το 1860 και μετά και αφού εξέλιπε ο φόβος των πειρατών,
οι κάτοικοι των Βατίκων άρχισαν να χαμηλώνουν πρός τα
ισιώματα και να δημιουργούν τις κατούνες και μικρούς
οικισμούς πρός το τέλος του αιώνα (Σκλαβούνα, Ξενοφωντιάνικα,
Αδιάκοπος).

Το οικοδομικό υλικό αλλάζει σε αυτό που προσφέρει ο περιβάλλων
χώρος.
Έτσι το κύριο οικοδομικό υλικό είναι ψαμμίτης (πωρόλιθος στην
ντοπιολαλιά) ο οποίος αποτελεί το υπέδαφος της πεδιάδας των
Βατίκων. Είναι ιζηματογενές πέτρωμα της πλειοπλειστοκαινικής περιόδου
που σχηματίστηκε όταν η περιοχή του κάμπου ήταν πυθμένας
θάλασσας.
Οι πέτρες αυτές μαζί με ασβεστολιθικές πέτρες και συνδετικό υλικό
αργιλόχωμα που στην ντοπιολαλιά λέγεται καρνάτσα αποτελούν το
κυρίως οικοδομικό υλικό και στις στέγες το ξύλο, το καλάμι και
το κεραμίδι.
Οι πρώτες κατοικίες είναι μονόχωρες και αντιπροσωπευτικό δείγμα
αυτής της αρχιτεκτονικής βλέπουμε σε ένα ερειπωμένο κτίσμα
στα Ξενοφωντιάνικα, οικισμό που δημιουργήθηκε απο τον
Ξενοφώντα Κοντραφούρη περίπου στα 1880 και απο αυτόν πήρε και το όνομα του.
Τον Ξενοφώντα Κοντραφούρη συναντάμε στους Βουλευτικούς
Καταλόγους του Δήμου Βοιών το 1867 κάτοικο Μεσοχωρίου.


Ερειπωμένη οικία στον οικισμό Ξενοφωντιάνικα.

Χαρακτηριστικό δείγμα της εποχής αυτής είναι οι κατούνες,
ή καλύβια.
Χώροι κατοικίας που δίπλα η κοντά σε αυτές με ξερολιθιά είναι
και οι χώροι σταυλισμού (μαντριά).
Η οικονομία του τόπου είναι κυρίως κτηνοτροφική και οι
κατασκευές εξυπηρετούν αυτές τις ανάγκες.

Στις αρχές του 1900 και όσο ο πληθυσμός κατεβαίνει πρός τα
χαμηλώματα αρχίζει στροφή πρός τη γεωργία και η οικονομία
του τόπου γίνεται γεωργοκτηνοτροφική.
Αυτό μεταβάλει τις ανάγκες και την αρχιτεκτονική των κτιρίων.
Χτίζονται ισόγεια σπίτια με συνεχόμενα δωμάτια και αποθηκευτικούς
χώρους ή χώρους σταυλισμού σε επαφή με αυτά η κοντά τους.
Είναι τα λεγόμενα μακρυνάρια.

Μακρυνάρι του 1925 στον Αδιάκοπο.

[img][/img]