Γεωλογία των Βατίκων.

Ένα από τα ωφελήματα που είχαν όσοι συμμετείχαν στην κοπή
της πίτας του Συλλόγου, ήταν να έλθουν σε άμεση επαφή και
να γνωρίσουν στοιχεία της γεωλογίας του τόπου.
Σταθμεύοντας τα αυτοκίνητα στον οικισμό στα Μαυρομματιάνικα,
είχαν την ευκαιρία να διαπιστώσουν πώς σε ορισμένα σημεία του
εδάφους, αποκαλύπτονται απολιθώματα οστράκων (κυρίως OSTREA)
τα οποία μαρτυρούσαν ότι κάποτε η περιοχή αυτή ήταν πυθμένας
θάλασσας, και πώς η θάλασσα, η παλαιοακτογραμμή, έφθανε
μέχρι τους πρόποδες του βουνού.
Είχαν επίσης την ευκαιρία να δουν το πέτρωμα του υπεδάφους,
το οποίο είναι ιζηματογενές πέτρωμα και έχει σχηματιστεί από
θαλάσσιες ιζηματογενείς αποθέσεις (άμμος της θάλασσας και
κελύφη από νεκρά όστρακα).
Πρόκειται για τον γνωστό πωρόλιθο ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί
ως κύριο οικοδομικό υλικό της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του
τόπου.
Πρόκειται για τον μαλακό ασβεστόλιθο.
Λίγα μέτρα παραπάνω αρχίζει το βουνό και το πέτρωμα γίνεται
σκληρό, ο γνωστός ασβεστόλιθος, ο οποίος είναι και αυτό
ιζηματογενές πέτρωμα, και μάλιστα και αυτός από θαλάσσια ιζήματα.
18 εκατομμύρια χρόνια πριν την περιοχή των Βατίκων κάλυπτε θάλασσα,
ενώ ο Ταΰγετος είχε ήδη αναδυθεί και σχηματιστεί κατά την εποχή των
αλπικών πτυχώσεων (35 εκατομμύρια χρόνια πριν).
Τότε (18 εκατομ. χρόνια πριν) από άλλες τεκτονικές ωθήσεις έγινε στο
χώρο του Αιγαίου η ανάδυση της Αιγηίδος.
Ο Όλυμπος και η λεγόμενη Πελαγονική οροσειρά είχαν αναδυθεί πολύ
πιο πριν (140 εκατομ χρόνια πριν).
Έτσι ο πυθμένας της θάλασσας που μέχρι τότε ήταν τα Βάτικα, έγινε
μέρος της επιφάνειας της Αιγηίδος.
Κατά τον καθηγητή Αποστολάκο (Λακωνικά 1904) 3 εκατομμύρια χρόνια
πριν, άλλες ορογενετικές ωθήσεις πτύχωσαν την Αιγηίδα, και ως πτύχωση
της σχηματίστηκε ο Πάρνωνας, οι απολήξεις του οποίου αποτελούν τα
βουνά που περιβάλουν τα Βάτικα.
Ο Πάρνωνας (3 εκατομ. χρόνια) είναι νεότερος του Ταϋγέτου (35 εκατομ.
χρόνια), και δύο νεότεροι του Ολύμπου (140 εκατομ χρόνια.)
Αυτό εξηγεί και τη διαφορά του μαλακού με το σκληρό ασβεστόλιθο, αν και
πετρώματα θαλασσίων ιζημάτων και τα δύο.
Ο μαλακός ασβεστόλιθος (πωρόλιθος) είναι νεαρής ηλικίας πέτρωμα, ενώ
ο σκληρός ασβεστόλιθος αναδύθηκε από τα βάθη της θάλασσας έτοιμο
πέτρωμα που σχηματίστηκε σε πολύ παλαιότερες εποχές.
Η καμίνευση του σκληρού ασβεστόλιθου μας δίνει ασβέστη
που χρησιμοποιείται στην οικοδομική.
Η καμίνευση του μαλακού ασβεστόλιθου δεν μας δίνει τίποτα.
Σε εκείνα τα χρόνια που είχε σχηματιστεί ο Πάρνωνας, εν προκειμένω
τα βουνά των Βατίκων, σίγουρα δεν είχαν την μορφή που είχαν σήμερα.
Θα πρέπει να ήταν δασοσκέπαστα, ενώ την πεδιάδα των Βατίκων ως πέρα
την Αγία Μαρίνα κάλυπτε ένα τροπικό δάσος.
2 εκατομμύρια χρόνια πριν η Μεσόγειος εισχωρεί στο τμήμα μεταξύ Κρήτης
και Πελοποννήσου, καταλαμβάνει το χώρο του Μυρτώου και συνεχίζει προς
Αττική – Εύβοια.
Το τροπικό δάσος καλύπτεται από θάλασσα που φθάνει ως τη Σκλαβούνα, τα
Μαυρομματιάνικα, τα Ξενοφωντιάνικα, τον Αδιάκοπο.
Η άμμος που αιωρείται και κατακάθεται θάβει το δάσος το οποίο σε συνθήκες
θαλασσίου περιβάλλοντος απολιθώνεται με τη διαδικασία της ασβεστίωσης.
Εκατομμύρια χρόνια αργότερα είτε από ταπείνωση της στάθμης της θάλασσας, είτε από νέες ανοδικές ωθήσεις η πεδιάδα των Βατίκων έγινε και πάλι στεριά, ως πυθμένας θάλασσας χωρίς νερό.
Στα χιλιάδες χρόνια που ακολούθησαν, η διάβρωση των βουνών και η άργιλος που κυλούσε με τα νερά της βροχής, σκέπασε με ένα λεπτό
στρώμα γης τον παλαιό πυθμένα της θάλασσας, δημιουργώντας τη
γόνιμη γεωργική γη.
Σε πολλά όμως σημεία που το στρώμα αυτό δεν υπάρχει ή έχει
διαβρωθεί, μας αποκαλύπτεται ο παλιός πυθμένας με τα απολιθωμένα
όστρακα και τα απολιθωμένα δέντρα.